Thực trạng và hệ lụy của việc làm bằng giả tại Việt Nam

Mở đầu

Trong những năm gần đây, cụm từ “làm bằng giả” đã trở thành vấn đề nóng hổi trong xã hội, khi hàng loạt vụ việc liên quan đến bằng cấp giả bị phanh phui. Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về thực trạng, cách thức hoạt động, cũng như những hệ lụy mà vấn nạn này gây ra đối với giáo dục, xã hội và niềm tin của cộng đồng.

---

Cách thức hoạt động của thị trường làm bằng giả

Trên mạng Internet và các nền tảng mạng xã hội, việc tìm kiếm một tấm bằng giả không hề khó khăn. Những đối tượng cung cấp dịch vụ này phát triển mạnh mẽ, công khai chào bán từ các bằng cấp trong nước đến bằng quốc tế với nhiều mức giá khác nhau.

1. Các loại hình bằng giả phổ biến

• Bằng đại học, cao đẳng: Chỉ cần trả từ vài triệu đến vài chục triệu đồng, khách hàng có thể sở hữu một tấm bằng đại học, cao đẳng “giả” mà khó phân biệt với bằng thật.
• Bằng thạc sĩ, tiến sĩ: Mức giá dao động từ 15 triệu đồng trở lên, đối với các ngành “cao cấp” như công nghệ thông tin, quản trị kinh doanh.
• Bằng danh dự quốc tế: Nhiều tổ chức mạo danh quốc tế chào bán bằng tiến sĩ danh dự chỉ với vài chục euro.

Trong một số trường hợp, các đối tượng còn cam kết sẽ cung cấp thêm hồ sơ gốc, kèm phôi gốc và “công chứng” để tạo độ tin cậy. Điển hình như các dịch vụ chào mời treo khẩu hiệu: “làm bằng đại học cần thơ” hay “mua bằng cao đẳng“.

2. Quy trình làm bằng giả

Những bước cụ thể thường bao gồm:

1. Thu thập thông tin cá nhân: Họ tên, ngày sinh, tên trường, ngành học, năm tốt nghiệp, kèm ảnh thẻ hoặc ảnh CCCD.
2. Tạo phôi bằng giả: Đối tượng sử dụng công nghệ hiện đại để sao chép con dấu, chữ ký, và xuất bản phôi giống với bản gốc.
3. Giao dịch và giao nhận: Thời gian làm bằng chỉ từ 4-5 ngày, với chính sách COD (giao hàng thu tiền tại nhà) tạo sự thuận tiện.

3. Dịch vụ thi hộ chứng chỉ quốc tế

Ngoài làm bằng giả, các chứng chỉ quốc tế như IELTS, TOEIC cũng không thoát khỏi vấn nạn thi hộ. Các đối tượng cam kết:

• Làm giả chứng chỉ: Đảm bảo nhập thông tin “ảo” lên hệ thống tra cứu của tổ chức.
• Thi hộ bài thật: Sử dụng “tay trong” là giám thị tại các trung tâm khảo thí để thi hộ, với giá trọn gói từ 25 – 33 triệu đồng.

---

Hệ lụy của việc làm bằng giả

Những tác động tiêu cực mà vấn nạn này mang lại không chỉ dừng lại ở người mua và người bán mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến toàn bộ cấu trúc xã hội và hệ thống giáo dục.

1. Mất niềm tin vào hệ thống giáo dục

Khi bằng cấp trở thành hàng hóa được mua bán, giá trị thật sự của giáo dục bị lu mờ. Điều này khiến sự công bằng trong tuyển dụng, đánh giá năng lực bị hủy hoại. Những người cố gắng nỗ lực đạt bằng cấp thật sẽ cảm thấy bất công.

2. Ảnh hưởng tới chất lượng nhân lực

Những cá nhân sở hữu bằng giả thường không đủ năng lực thực tế, dễ dẫn đến hiệu quả công việc thấp, thậm chí gây ra những hậu quả nghiêm trọng trong các lĩnh vực yêu cầu kỹ năng cao như y tế, kỹ thuật hay giáo dục.

Ví dụ, việc “làm bằng giả để học liên thông” có thể tạo cơ hội cho những người không đủ trình độ tham gia hệ thống giáo dục chuyên sâu, ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng nguồn nhân lực.

3. Tạo điều kiện cho tội phạm và lừa đảo

Các đường dây làm bằng giả thường liên quan đến các đường dây tội phạm có tổ chức. Họ không chỉ dừng lại ở việc làm giả giấy tờ mà còn lợi dụng thông tin cá nhân thu thập từ khách hàng để thực hiện các hành vi lừa đảo, vay vốn bịp bợm hoặc giao dịch tài chính bất hợp pháp.

---

Phương pháp xử lý và ngăn chặn

1. Đẩy mạnh kiểm soát pháp luật

Chính quyền cần tăng cường giám sát các giao dịch trực tuyến liên quan đến làm bằng giả và xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân vi phạm.

Việc triển khai các công cụ tra cứu thông tin bằng cấp trực tuyến có thể hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp phân biệt bằng giả và thật.

2. Nâng cao ý thức cộng đồng

Cần công khai rộng rãi các vụ việc liên quan đến bằng giả và những rủi ro khi mua bằng giả, từ đó nâng cao ý thức của người dân.

Bên cạnh đó, giáo dục đạo đức nghề nghiệp ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường là điều hết sức quan trọng.

3. Xây dựng hệ thống xác thực bằng cấp hiện đại

Công nghệ blockchain hoặc mã hóa QR có thể là giải pháp hữu hiệu giúp xác định nguồn gốc, độ tin cậy của bằng cấp. Các trường đại học, cao đẳng cần liên kết để xây dựng hệ thống tra cứu minh bạch mà những kẻ làm giả không thể can thiệp.

---

Kết luận

Vấn nạn làm bằng giả không chỉ là câu chuyện của riêng những cá nhân muốn “chạy đường tắt”, mà nó còn là bài toán hóc búa đặt ra cho cả xã hội. Để giảm thiểu những tác động tiêu cực, cần có sự chung tay từ các cơ quan quản lý, trường đại học, doanh nghiệp và cộng đồng. Hãy lên tiếng mạnh mẽ trước thực trạng này và hướng đến một nền giáo dục minh bạch, công bằng và bền vững.

Nếu bạn có những câu hỏi liên quan đến hệ thống bằng cấp hoặc muốn tìm hiểu thêm về các vấn đề giáo dục, hãy đọc thêm về làm bằng giả tại Hà Nội và các cách xử lý vấn đề trên toàn quốc.