Thực trạng và hệ lụy của việc mua bán chứng chỉ tin học, ngoại ngữ: Góc nhìn từ “làm bằng Anh văn”

Câu chuyện về việc mua bán chứng chỉ tin học và ngoại ngữ, đặc biệt liên quan đến các bằng cấp trình độ A, B, C, đã và đang trở thành vấn đề nhức nhối trong lĩnh vực giáo dục. Thị trường chứng chỉ giả, chứng nhận “điều chỉnh thời gian” không chỉ làm mất uy tín của hệ thống giáo dục mà còn tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng đến xã hội. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về việc sử dụng các thủ thuật để “làm bằng Anh văn”, mức độ công khai của hoạt động này và những hệ lụy khôn lường mà nó gây ra.

Thực trạng mua bán chứng chỉ và thủ thuật “chỉnh sửa ngày cấp”

Một thị trường “sôi động” trong các con ngõ nhỏ

Rải rác tại các khu vực nội thành Hà Nội như phường Yên Hòa (quận Cầu Giấy), phố Vũ Trọng Phụng (Thanh Xuân), hay Nguyễn Ngọc Vũ, các cơ sở nhận làm chứng chỉ tin học và ngoại ngữ mọc lên như nấm sau mưa. Những địa điểm này không phải các trung tâm hoành tráng mà thường là không gian nhỏ bé nằm trong các con ngõ hẹp. Tuy nhiên, những lời quảng cáo “làm bằng nhanh”, “uy tín và an toàn” vẫn thu hút số lượng lớn khách hàng.

Chỉ cần cung cấp 4 ảnh kích thước 3×4 và bản photocopy chứng minh nhân dân, khách hàng có thể dễ dàng sở hữu một cặp chứng chỉ trình độ A, B, C mà không cần tốn bất kỳ giờ học hay giờ thi nào. Giá cả dao động từ 400.000 VNĐ cho chứng nhận của các trung tâm đào tạo nhỏ đến 1.200.000 VNĐ cho chứng chỉ do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) cấp kèm theo “thông tin chỉnh sửa ngày cấp”. Đáng nói, các trung tâm này thậm chí sẵn sàng “hỗ trợ ký bài thi” để hợp thức hóa quy trình.

Thực trạng về một cơ sở nhận làm chứng chỉ trong ngõ nhỏ, với số lượng hồ sơ lớn đang chờ xử lý

Thủ thuật “điều chỉnh ngày cấp” tinh vi

Một trong những chiêu trò phổ biến được các cơ sở này áp dụng là “điều chỉnh ngày cấp”. Theo quy định từ Thông tư liên tịch số 17/2016 do Bộ GDĐT ban hành, việc cấp mới các chứng chỉ theo dạng cũ (A, B, C) đã dừng từ ngày 10/8/2016. Tuy nhiên, nhờ thủ thuật ghi lùi ngày cấp và chỉnh sửa thông tin khóa học, các cơ sở này tiếp tục làm giả chứng chỉ nhưng vẫn đảm bảo tính hợp pháp trên “giấy tờ”.

Điều đáng sợ hơn là những chứng chỉ được làm ra sử dụng phôi thật của Bộ GDĐT, kèm theo tem 7 màu chống giả và đóng dấu bởi các trung tâm được liên kết. Đây chính là yếu tố giúp người mua dễ dàng “qua mặt” các nhà tuyển dụng và cơ quan xét duyệt.

Công khai quảng cáo trên mạng: Vì sao vẫn tồn tại?

Mở rộng qua các nền tảng trực tuyến

Không chỉ hoạt động offline tại các cơ sở cụ thể, các dịch vụ này còn lan rộng thông qua nhiều trang mạng xã hội và website. Với một cú click, người tìm kiếm đã có thể tiếp cận hàng tá kết quả về “mua bằng Anh văn” hay chứng chỉ tin học giá rẻ. Một số trung tâm không ngần ngại ghi rõ thời gian hoàn thành, cam kết “đảm bảo phôi thật 100%” và “hoàn tiền nếu phát hiện lỗi”.

Dựa trên những lời quảng cáo hấp dẫn, nhiều người đã chọn phương án mua bằng cấp thay vì theo chương trình học chính quy hoặc bổ túc để tiết kiệm thời gian và chi phí. Điều này vô tình tạo ra vòng luẩn quẩn giữa nhu cầu và nguồn cung, khiến thị trường chứng chỉ bất hợp pháp ngày càng mở rộng.

Nhiều bằng cấp từ các trung tâm nhỏ được chụp lại để quảng cáo cho độ uy tín của "dòng sản phẩm"

Sức ảnh hưởng từ một bộ phận người mua

Người mua các chứng chỉ này xuất phát từ nhiều thành phần khác nhau trong xã hội, đặc biệt là những người cần bổ sung hồ sơ xin việc vào cơ quan nhà nước hoặc doanh nghiệp tư nhân. Trong bối cảnh xã hội đề cao các tiêu chuẩn ngoại ngữ và tin học, có bằng cấp hợp lệ trở thành yêu cầu gần như bắt buộc. Không ít cá nhân do tâm lý muốn “nhanh gọn” đã tiếp tay cho các cơ sở vi phạm.

Hệ lụy từ việc mua bán chứng chỉ

Gây mất uy tín hệ thống giáo dục

Việc lạm dụng mua bán chứng chỉ giả làm mất đi giá trị của các nỗ lực học tập chính thống. Nó gây mất công bằng giữa những người học thật, thi thật với những cá nhân chỉ đơn thuần mua bằng để hợp thức hóa tiêu chuẩn tuyển dụng.

Tác động tiêu cực đến nền kinh tế và xã hội

Những người sử dụng chứng chỉ không hợp lệ có thể không đáp ứng được yêu cầu công việc thực tế, đặc biệt ở các lĩnh vực đòi hỏi trình độ và kỹ năng cao như hành chính, tài chính, hoặc công nghệ thông tin. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất lao động mà còn tiềm tàng rủi ro cao hơn khi gặp phải các tình huống đòi hỏi chuyên môn thực sự.

Lời cảnh báo từ Bộ GDĐT

Trước tình trạng trên, Bộ GDĐT đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy định cấp phát chứng chỉ nghiêm ngặt. Đại diện Bộ khẳng định, việc tổ chức đào tạo và cấp chứng chỉ tin học, ngoại ngữ phải đảm bảo tính trung thực, đúng pháp luật. Các sở GDĐT chịu trách nhiệm giám sát và xử lý vi phạm tại địa phương, đồng thời khuyến nghị người dân cảnh giác trước những lời quảng cáo mua chứng chỉ tràn lan trên mạng.

Ông Nguyễn Hồng Sơn (Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên) khuyên người dân hãy tự trang bị kiến thức và kỹ năng một cách bài bản để tránh mất tiền oan vào các loại bằng cấp giả, đồng thời giữ gìn uy tín cho chính mình.

Kết luận

Việc “làm bằng Anh văn”, mua bán chứng chỉ ngoại ngữ và tin học đang tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực trên nhiều phương diện, từ cá nhân, tổ chức đến toàn xã hội. Để chấm dứt tình trạng này, cần có sự phối hợp nghiêm túc giữa cơ quan quản lý, các trung tâm đào tạo và ý thức của từng công dân. Đừng để các giá trị giáo dục và cơ hội nghề nghiệp trở thành công cụ cho những hành vi vi phạm pháp luật.