Nội dung bài viết
Mở đầu
Chỉ cần nộp tiền và ngồi chép tài liệu, bằng cấp đã nằm trong tay sau vài tuần hay vài tháng. Đằng sau hệ thống giáo dục, một thị trường tối tăm về mua bán chứng chỉ đang diễn ra, khiến xã hội đau đầu trước những hệ lụy tiềm tàng. Thực tế này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực, mà còn làm lung lay niềm tin vào hệ thống giáo dục chính quy. Bài viết dưới đây tập trung vào vấn đề này thông qua câu chuyện tại Trường Trung cấp Tổng hợp Hà Nội.
Mánh Khóe “Thi Chống Trượt”
Câu chuyện kể lại về các học viên tại Trường Trung cấp Tổng hợp Hà Nội, nơi bằng cấp dường như chỉ là một món hàng để mua. Người học không cần phải tham gia lớp học thực tế, cũng không cần ôn thi nghiêm chỉnh, mọi thứ được “gói gọn” trong một quy trình siêu tốc đầy tiện lợi.
Chẳng hạn, trong kỳ thi tốt nghiệp ngành nấu ăn, một học viên chia sẻ rằng tất cả tài liệu và “phao thi đã được chuẩn bị sẵn” từ giáo viên. Phần lớn chỉ việc chép đáp án hoặc thậm chí có trường hợp giáo viên còn thực hiện phần thực hành trước giúp cho thí sinh. Như vậy, dẫu không học một ngày nào, học viên vẫn dễ dàng vượt qua kỳ thi và nhận bằng.
Tài liệu và phao thi tại chỗ chuẩn bị cho học viên, hình ảnh minh họa
Quá Trình Nhận Bằng Nhanh Như Chớp
Nhiều học viên tại trường chỉ cần từ 1 đến 3 tháng để hoàn thiện việc nhận một tấm bằng, mà không đòi hỏi phải học hành nghiêm túc. Chẳng hạn, một học viên đăng ký chương trình liên thông từ trung cấp lên cao đẳng ngành Sư phạm Mầm non chỉ mất khoảng gần một năm, với chi phí trọn gói tầm 12 triệu đồng, bao gồm cả “gói chống trượt”.
Khái niệm “học ghép lớp” trở thành từ khóa để miêu tả các khóa học siêu tốc này. Một người học thuật lại rằng chỉ cần đăng ký tài liệu, làm một vài bài kiểm tra phụ (được chuẩn bị trước), và thi qua loa là có bằng chính quy trong tay.
Học viên tại trường với các lớp học và thi ghép lấy bằng nhanh chóng
Chi phí và “Dịch Vụ Đủ Loại”
Hình thức đào tạo này thu hút một lượng học viên đông đảo, không chỉ vì quy trình siêu tốc mà còn bởi sự trợ giá “hợp lý”. Dưới đây là một số chi phí phổ biến:
- Thi chống trượt: Khoảng 12 – 20 triệu đồng, tùy ngành nghề.
- Liên thông lên cao đẳng: 30 triệu đồng, bao gồm tài liệu, thi và phao đáp án.
- Bằng trung cấp học “ghép lớp”: 10 triệu đồng với thời gian thi dưới 1 tháng.
Những lời mời chào hấp dẫn bao gồm cả hỗ trợ vận chuyển bài thi, tài liệu trực tiếp từ nhà trường đến tận tay học viên qua đường bưu điện.
Hệ Lụy Đáng Lo Ngại
Dễ dàng nhận thấy rằng việc mua bán bằng cấp không chỉ dừng lại ở việc đáp ứng nhu cầu cá nhân, mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng:
- Chất Lượng Nguồn Nhân Lực: Những người nhận bằng cấp qua hình thức này trở thành giáo viên, nấu ăn tại trường mầm non hoặc làm việc trong các cơ quan công quyền. Tuy nhiên, kỹ năng và kiến thức thực tế của họ bị đặt dấu hỏi lớn.
- Mất Niềm Tin Vào Giáo Dục: Việc “hô biến” kiến thức thành giấy chứng nhận không chỉ hủy hoại uy tín của một số cơ sở đào tạo, mà còn gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống giáo dục.
- Hệ Lụy Xã Hội: Học viên sử dụng bằng giả để mở các đơn vị giáo dục như trường mầm non có thể gây nguy hiểm cho thế hệ tương lai, những người đáng ra được hưởng môi trường giáo dục chất lượng.
Học viên dễ dàng nhận bằng và kết thúc chương trình đào tạo trong thời gian chưa đầy 2 tháng
Hướng Đi Nào Để Giải Quyết?
Trước tình trạng lạm dụng bằng cấp giả và học giả, một số giải pháp cần được triển khai:
- Chấn Chỉnh Quản Lý: Cần sự can thiệp từ các cơ quan ban ngành, siết chặt quy định cấp bằng và xử phạt nghiêm các hành vi mua bán bằng cấp.
- Tăng Kiểm Soát Chất Lượng Giáo Dục: Các đơn vị giáo dục phải quyết liệt trong việc cải cách chương trình đào tạo và thi cử để đảm bảo học viên thực sự đáp ứng được yêu cầu.
- Nhận Thức Cộng Đồng: Xã hội cần nâng cao nhận thức rằng việc nhận bằng cấp không thông qua học tập chính thống không chỉ gây hại cho cá nhân mà còn nguy hiểm cho cả cộng đồng.
Kết luận
Thực trạng mua bán bằng cấp “siêu tốc” là một vấn đề đáng báo động, tác động mạnh mẽ đến nền giáo dục và xã hội Việt Nam. Để xây dựng một hệ thống đáng tin cậy, bước đi đầu tiên là phải đặt nền tảng trung thực, minh bạch trong giáo dục. Chỉ khi đó, bằng cấp không chỉ là một tờ giấy, mà còn là minh chứng thực sự cho năng lực và học vấn của mỗi người.