Hành trình 67 năm của chứng minh nhân dân trước khi nhường chỗ cho căn cước công dân

Chứng minh nhân dân (CMND), một loại giấy tờ không thể thiếu trong cuộc sống thường ngày của người Việt Nam, đã đồng hành với chúng ta suốt gần 7 thập kỷ. Từ năm 1957, CMND đã đảm nhiệm vai trò chứng thực căn cước công dân, phục vụ các giao dịch hành chính lẫn đời sống hàng ngày. Nhưng giờ đây, với sự ra đời của thẻ căn cước công dân (CCCD) hiện đại, hành trình vẻ vang của CMND sắp khép lại, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cải cách hành chính và chuyển đổi số quốc gia.

Lịch sử hình thành và phát triển của chứng minh nhân dân

CMND lần đầu được giới thiệu tại Việt Nam thông qua Nghị định số 577-TTg ngày 27/11/1957. Theo nghị định này, “Giấy chứng minh” được cấp cho người dân từ 18 tuổi trở lên tại các thành phố, thị xã và thị trấn. Đây là loại giấy tờ thể hiện danh tính cá nhân, giúp thực hiện các giao dịch giữa người dân và cơ quan nhà nước.

Thời kỳ đầu, việc cấp giấy chứng minh chỉ giới hạn tại một số khu vực thành thị. Ở nông thôn, người dân vẫn sử dụng thẻ cử tri hoặc giấy chứng thực do chính quyền địa phương cấp. Vai trò của CMND đã dần trở nên phổ biến hơn khi đất nước phát triển và hoàn thiện các quy định pháp luật.

Những thay đổi quan trọng qua các thời kỳ

Trải qua những biến động của lịch sử, CMND cũng được điều chỉnh để phù hợp với tình hình xã hội.

Năm 1964: Bổ sung các quy định mới

Ngay từ năm 1964, Chính phủ đã bổ sung các trường hợp không đủ điều kiện cấp CMND như:

• Người mất trí.
• Cá nhân đang bị giam giữ hoặc chịu quản chế.
• Thanh thiếu niên từ 14-17 tuổi chỉ được cấp giấy chứng nhận căn cước thay vì CMND.

Năm 1976: Thống nhất mẫu CMND trên cả nước

Sau khi đất nước thống nhất, mẫu CMND chung đã được áp dụng thay thế các loại giấy tờ tùy thân trước đây. Đây là bước ngoặt quan trọng nhằm thống nhất hệ thống quản lý dân cư trên toàn quốc.

Năm 1999: Bổ sung số định danh 9 chữ số

Một điểm nhấn trong lịch sử phát triển của CMND là khi Nghị định số 05/1999 quy định rằng công dân từ 14 tuổi trở lên sẽ được cấp CMND thay vì 15 tuổi như trước. Đồng thời, hệ thống cấp mã định danh số 9 ký tự được áp dụng nhằm tăng tính bảo mật.

Năm 2012: CMND 12 số và công nghệ mới

Bộ Công an đã tiến thêm một bước tiến khi chuyển sang cấp CMND bằng vật liệu nhựa, gọn nhẹ, bền bỉ và khó bị làm giả. Với sự cải tiến này, CMND gắn liền với mã số cá nhân 12 chữ số, tạo tiền đề cho công cuộc số hóa và hiện đại hóa quản lý dân cư.

.jpg)
Giấy chứng minh nhân dân cũ dù lỗi thời vẫn được nhiều người xem như kỷ vật.

Căn cước công dân: Bước ngoặt hiện đại hóa

Từ năm 2016, thẻ căn cước công dân (CCCD) đã chính thức thay thế CMND. CCCD không chỉ là một bước tiến về công nghệ mà còn đem lại tính tiện ích và bảo mật cao hơn cho người dân. Với thiết kế trên nhựa cứng, tích hợp chip điện tử, CCCD đáp ứng những yêu cầu khắt khe nhất về an toàn thông tin.

.jpg)
Thẻ căn cước gắn chip hiện đại, bước tiến lớn hướng tới Chính phủ điện tử.

Lợi ích của căn cước công dân gắn chip

• Bảo mật cao: Tích hợp chip chứa thông tin cá nhân, khó bị làm giả.
• Tính tiện ích: CCCD có thể tích hợp nhiều chức năng, lưu trữ thông tin hộ tịch, tài khoản ngân hàng, bảo hiểm xã hội, y tế…
• Hỗ trợ chuyển đổi số: Góp phần thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính, thuận tiện trong việc đồng bộ dữ liệu.

Năm 2020, kế hoạch cấp đổi CCCD từ thẻ từ sang thẻ gắn chip đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, nằm trong lộ trình xây dựng Chính phủ số và xã hội số.

.jpg)
Công an tiến hành cấp căn cước cho trẻ từ 6-14 tuổi theo nhu cầu. (Ảnh tư liệu)

Luật căn cước và “khai tử” chứng minh nhân dân

Ngày 1/7/2024, Luật Căn cước chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước chuyển giao hoàn toàn từ CMND sang CCCD. Theo quy định, CMND sẽ hết giá trị sử dụng từ ngày 31/12/2024.

Hành trình của tương lai: CCCD trong thời kỳ số hóa

Căn cước công dân không chỉ kế thừa vai trò của CMND mà còn mở ra tiềm năng lớn trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để cải cách hành chính. Với CCCD gắn chip, các dịch vụ công như làm hộ chiếu, khai sinh, đăng ký kết hôn đều có thể thực hiện trực tuyến, giảm thiểu thời gian và công sức của người dân.

Hơn nữa, CCCD cũng là nền tảng quan trọng để xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số – một mục tiêu lớn nhằm hiện đại hóa đất nước.

Kết luận

CMND, dù chỉ là một mảnh giấy nhỏ bé nhưng đã đóng góp một vai trò to lớn trong cuộc sống của người dân Việt Nam suốt hơn 67 năm qua. Nay, với sự ra đời của cách mạng công nghệ và yêu cầu phát triển đất nước, CCCD chính là lời chào cho một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của chuyển đổi số, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Dù CMND sẽ “hoàn thành sứ mệnh” vào cuối năm 2024, những giá trị mà nó để lại sẽ mãi được ghi nhớ như một phần lịch sử quan trọng trong hành trình phát triển của Việt Nam. “Thay đổi để tiến bộ”, CCCD sẽ tiếp tục nhiệm vụ chứng thực danh tính, cùng đất nước tiến bước trên con đường hiện đại hóa!