Tìm hiểu về việc cấp giấy chứng sinh và những bất cập từ thực tế

Thực trạng cấp giấy chứng sinh bất hợp pháp và hậu quả

Việc cấp giấy chứng sinh tại nhiều cơ sở y tế hiện nay đang đối diện với nhiều vấn đề tiêu cực và bất cập. Trong khi giấy chứng sinh là cơ sở pháp lý quan trọng để xác nhận sự ra đời của một em bé, đã có những trường hợp sử dụng giấy chứng sinh giả để hợp thức hóa các hành vi trái pháp luật, trong đó có buôn bán và lừa đảo liên quan đến trẻ em. Với quy trình cấp không rõ ràng, nhiều trường hợp đã dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, làm dấy lên làn sóng quan tâm từ dư luận và chính quyền.

Hành trình phát hiện sự thật nhức nhối

Qua tìm hiểu từ nhiều bệnh viện và trạm y tế, sự việc một số cá nhân mua bán giấy chứng sinh bất hợp pháp đã được hé lộ. Điển hình là trường hợp Phạm Thị Nguyệt ở Ninh Bình. Dù bị vô sinh, Nguyệt đã sở hữu nhiều giấy chứng sinh “hợp pháp”, chứng thực chị ta đã sinh con. Qua điều tra, giấy chứng sinh này được làm giả hoặc cấp một cách bất hợp pháp bởi y bác sĩ tại một số cơ sở y tế.

Nguyệt từng khai thác lòng thương của các y bác sĩ với lý do không có con để xin giấy chứng sinh. Thậm chí, việc mua bán giấy chứng sinh diễn ra với giá cả được cho là “không quá đắt đỏ”. Điều này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn đẩy nhiều em bé vô tội vào hoàn cảnh đáng thương.

Giấy chứng sinh từ Bệnh viện Sản Nhi Ninh Bình cấp cho Phạm Thị Nguyệt.

Quy trình cấp giấy chứng sinh và những lỗ hổng

Quy trình chặt chẽ bị phá vỡ

Theo quy định, việc cấp giấy chứng sinh đòi hỏi sự thẩm định chặt chẽ, bao gồm việc trực tiếp đỡ đẻ cho sản phụ, ghi nhận thông tin vào hồ sơ, sau đó chuyển lên ban lãnh đạo bệnh viện để ký duyệt. Tuy nhiên, trong nhiều tình huống, quy trình này bị lạm dụng hoặc bỏ qua:

• Vai trò của người quen trong bệnh viện: Một số nhân viên y tế thừa nhận đã dùng quyền hạn để viết giấy chứng sinh cho người quen mà không cần kiểm tra hồ sơ.
• Lỗ hổng quản lý: Một số cơ sở y tế không quản lý chặt chẽ giấy tờ hoặc con dấu, dẫn đến nhiều trường hợp cấp giấy sai nguyên tắc.

Điển hình là bà Tú Anh, điều dưỡng trưởng khoa Sản tại Bệnh viện Sản – Nhi Ninh Bình, đã ký vào giấy chứng sinh cho trường hợp của Nguyệt mà không nhớ ai đã yêu cầu. Việc ký giấy bừa bãi không kèm theo kiểm tra chính xác thông tin góp phần mở đường cho những rủi ro pháp lý.

Hành vi mua bán giấy chứng sinh

Khảo sát tại Trạm Y tế Kim Hải, huyện Kim Sơn (Ninh Bình) là minh chứng rõ ràng cho hành vi mua bán giấy chứng sinh. Nguyệt đã trả 500.000 đồng để mua hai giấy chứng sinh tại đây. Khi được hỏi, ông Khải – Trưởng Trạm Y tế xác nhận đã ký và cấp giấy này mà không tiến hành thẩm tra kỹ lưỡng vì tin tưởng lời giới thiệu từ người quen.

Công an xã Xuân Châu, Nam Định kiểm tra các sổ sách liên quan đến vụ cấp giấy chứng sinh sai quy định.

Hệ lụy của việc sử dụng giấy chứng sinh giả

Việc cấp giấy chứng sinh khống không chỉ ảnh hưởng đến các cá nhân trực tiếp liên quan mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng:

1. Hợp thức hóa hành vi trái pháp luật:

   • Trường hợp của Nguyệt sử dụng giấy chứng sinh để hợp pháp hóa trẻ em mua từ bảo mẫu tại các cơ sở chùa hoặc trung tâm nuôi dưỡng.
   • Thậm chí, có trường hợp xin giấy chứng sinh cho trẻ đã tử vong nhằm mở đường cho hành vi lừa đảo sau này.

2. Đặt trẻ em vào tình huống nguy hiểm:

   • Trẻ em có thể bị buôn bán, tráo đổi hoặc khai báo sai thông tin cá nhân.
   • Gây tổn thương tâm lý và mất quyền lợi hợp pháp cho trẻ em.

3. Suy giảm uy tín ngành y tế:

   • Nhiều bác sĩ và nhân viên y tế vi phạm đạo đức nghề nghiệp, mất đi lòng tin của người dân.
   • Hệ thống y tế bị coi thường, đặc biệt là tại các cơ sở nhỏ.

4. Khó khăn trong quản lý hành chính:

   • Việc đăng ký hộ khẩu, giấy tờ tùy thân sai lệch gây rối loạn dữ liệu quốc gia.
   • Các cơ quan chức năng khó truy cứu trách nhiệm trong trường hợp có vi phạm.

Ông Phan Quốc Viện tại Trạm Y tế Kim Hải, Ninh Bình – nơi bị phát hiện nhiều giấy chứng sinh không đúng quy định.

Các giải pháp cần thiết để ngăn chặn tình trạng lạm dụng giấy chứng sinh

Quản lý và giám sát chặt chẽ

1. Hệ thống hóa quy trình cấp giấy chứng sinh:

   • Thực hiện cấp số và mã QR code cho từng giấy chứng sinh để tránh làm giả hoặc cấp trùng lặp.
   • Lưu trữ thông tin bản có dấu đỏ trên hệ thống dữ liệu quốc gia để truy vết dễ dàng.

2. Siết chặt quản lý con dấu:

   • Mỗi trạm y tế chỉ nên có một người chịu trách nhiệm quản lý con dấu.
   • Thiết lập quy định mới về trách nhiệm pháp lý nếu để xảy ra sai sót.

Xử lý nghiêm cá nhân vi phạm

• Các cá nhân, bao gồm cả nhân viên y tế, liên quan đến việc cấp giấy chứng sinh sai quy định phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
• Đưa ra các mức phạt hành chính hoặc hình sự nghiêm khắc để răn đe.

Tăng cường tuyên truyền

• Nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của giấy chứng sinh và hậu quả của việc sử dụng giấy chứng giả.
• Tổ chức các chương trình tập huấn cho cán bộ y tế tại các cơ sở nhỏ và vùng nông thôn về đạo đức nghề nghiệp.

Kết luận

Việc cấp giấy chứng sinh chính là bước đầu tiên trong việc bảo đảm quyền lợi và thông tin cá nhân hợp pháp của trẻ em. Tuy nhiên, những bất cập hiện nay đã cho thấy sự cần thiết phải cải thiện cả về nhận thức lẫn quy trình quản lý. Việc bảo vệ trẻ em, minh bạch hóa y tế và đảm bảo quyền lợi đúng pháp luật là trách nhiệm không chỉ của ngành y tế mà còn của toàn xã hội.